پالس اکسیمتر، انواع و کاربرد های آن

پالس اکسیمتر، انواع و کاربرد های آن

یکی از ابزارهایی که تا به حال آن را دیده اید اما ممکن است اسم آن را ندانید دستگاه پالس اکسیمتر است. این دستگاه یک وسیله مهم پزشکی بسیار مهم است. این دستگاه میزان اکسیژن اشباع موجود در خون را اندازه گیری می نماید. پالس اکسیمتر یک تست بدون درد و غیر تهاجمی است که ضربان قلب در دقیقه و درصد اکسیژن اشباع خون را می سنجد. این دستگاه کلیپسی مانند است که به قسمتی از بدن مانند انگشت شست یا لاله گوش متصل می شود. اتصال به انگشت شیوه رایج و متداول می باشد.

بخشی از استاندارد های جهانی در مراقبت از بیمار نظارت بر سطح اکسیژن خون می باشد و در صورت افت سطح اکسیژن در خون می تواند شاخص بسیار مهمی برای علائم شدید بیماری در فرد باشد. معمولا کاهش اکسیژن می تواند نشان دهنده وجود مسئله ی مهمی در سیستم گردش خون یا تنفس باشد.

به وسیله شعاع های نوری کوچکی که از دستگاه خارج میشود و با عبور از درون خون آن قسمت از بدن میزان اکسیژن اندازه گیری میشود.این کار با اندازه گیری تغیرات جذب نور در خون اکسیژن دار و کم اکسیژن انجام می دهد. این فرآیند کاملا بدون درد است.

از این دستگاه در شرایط مراقبتی حساس مانند اورژانس یا بیمارستان ها و در مطب برخی متخصصان ریه استفاده می شود. از دیگر موارد استفاده از اکسیمتر به موارد زیر می توان اشاره کرد:

• قبل، بعد و حین عمل جراحی که بیمار بیهوش می باشد.
• مشاهده طرز کارکرد داروهایی که برای درمان بیماری ریه استفاده می شوند.
• بررسی توانایی فرد برای افزایش سطح فعالیت خود.
• بررسی نیاز فرد به اکسیژن و کمک به تنفس او.
• بررسی طرز تنفس او در هنگام خواب و تشخیص بیماری آپنه خواب

همچنین این دستگاه برای بیمارانی که سطح اکسیژن پایینی دارند و باید میزان اکسیژن شان به طور متداول چک شود استفاده می شود، مانند : افراد مبتلا به آسم، نارسایی قبلی، حمله قلبی، سرطان ریه، ذات الریه، انسداد ریه، کم خونی و کرونا …

انواع پالس اکسیمتر

پالس اکسیمترها انواع مختلفی دارند از جمله:

• پالس اکسیمتر انگشتی خانگی

این دستگاه به شکل یک گیره سر انگشت دست قرار می گیرد و دارای صفحه نمایش است که بر روی آن معمولا درصد اکسیژن اشباع خون، میزان ضربان قلب و درصد باتری را نشان می دهد. در بعضی از انواع این دستگاه ها با اتصال بلوتوث به کامپیوتر می توان اطلاعات را توسط نرم افزار مخصوص ذخیره کرد.

• پالس اکسیمتر رومیزی

در این مدل دستگاه ها که اغلب در بیمارستان ها و مراکز درمانی استفاده می شوند، پروب سنجش به نوک انگشت متصل شده و با کابل به دستگاه پردازنده متصل می شود. نمایشگر دستگاه میزان اکسیژن خون، ضربان و ریتم قلبی را نشان می دهد و دارای باتری داخلی شارژی هستند. مانیتور های علائم حیاتی نیز کابل پروب اندازه گیری اکسیژن خون را دارند که این مقدار را در بین پارامترهای حیاتی بیمار نمایش می دهند.

• پالس اکسیمتر اطفال و نوزاد

پالس اکسیمتر اطفال معمولا به دور موچ دست و یا پا بسته می شود. بعضی از پالس اکسیمترها دارای گیره قابل تنظیم هستند که در مورد اطفال و نوزاد و همچنین بزرگسالان در سنین مختلف قابل استفاده باشند.

نکات استفاده از پالس اکسیمتر

• هنگام استفاده از پالس اکسیمتر، باید از گرم بودن دست، شل و زیر سطح قلب بودن آن اطمینان حاصل کرد.
• نباید بر روی سطح ناخن لاک باشد.
• قسمتی از بدن که پالس اکسیمتر در آن فرار دارد نباید حرکت داده شود.
• تا ثابت ماندن عدد باید چند ثانیه صبر کرد.
• سطح اکسیژن خون و فشارخون را با تاریخ و زمان یادداشت کنید تا تغییرات را ردیابی کنبد و در صورت لزوم با پزشک درمیان گذارید.

هیپوکسمی چیست؟

زمانی که میزان اکسیژن خون بیش از حد طبیعی کاهش پیدا کند هیپوکسمی به وجود می آید. در صورتی که این میزان به حد بحرانی برسد احتمال بروز آسیب های قلبی و ریوی وجود دارد. چنانچه هیپوکسمی ادامه دار شود می تواند موجب بروز علائمی از جمله سیانوز شود. تغییر رنگ پوست به آبی یا عوارض خطرناکتر مانند نارسایی تنفسی یا مرگ از علامت عای سیانوز هستند. از علائم کمبود اکسیژن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنگی نفس
• گیجی
• افزایش صربان قلب
• درد در قفسه سینه
• سردرد

پالس اکسیمتر و تشخیص بیماری کرونا

بیماری و ویروس کرونا می تواند به ریه فرد مبتلا آسیب برساند، در نتیجه میزان اکسیژن خون کاهس میابد. بسته به شرایط مختلف این کاهش اکسیژن میتواند همراه با علائم تنفسی باشد. در برخی موارد نیز هیچگونه علائمی را فرد مبتلا نداشته اما درصد اکسیژن خون پایین است. در این شرایط اهمیت استفاده از پالس اکسیمتر در تشخیص زودرس و اقدام به موقع بیشتر میشود. نکته ی بسیار مهمی که در استفاده از این دستگاه وجود دارد این است که پالس اکسیمتر به هیچ عنوان ابزار مناسبی برای تشخیص بیماری کرونا نمیباشد و نرمال بودن میزان اکسیژن خون به معنای عدم وجود بیماری کرونا نیست.

در حالت استاندارد و نرمال میزان اکسیژن خون باید بالای 94 باشدو لازم به ذکر است در صورتی که فردی دپار بیماری زمینه ای ریه ای باشد با توجه به نظر پزشک این مقدار میتواند متفاوت باشد.

در صورتی که میزان اکسیژن خون به 90 برسد به معنای کاهش اکسیژن رسانی به اندام ها میباشد. گیجی، تنگی نفس و خواب آلودگی از علائم کاهش اکسیژن است. نکته ی مهم این است که میزان درصد اکسیژن در روزهای قبل و بعد تاثیر مهمی در قضاوت درباره ی آن دارد.  کاهش میزان اکسیژن تاثیر مهمی در سلامتی دارد و درصورتی این میزان به کمتر از 80 برسد امکان آسیب به دستگاه های بدن و اندام های حیاتی وجود دارد و برای فرد خطرناک است.

عواملی که می‌تواند موجب اختلال در ثبت نتیجه شوند

لاک ناخن، اختلالات عروقی، کسانی که فشار خون بالا یا پایینی دارند، دمای غیرعادی بافت، مستقیم تابیدن نور خورشید به پروب، سفت بستن پانسمان و محکم قرار دادن پروب بر روی عضو ، درصورتی که مریض فیستول وریدی داشته باشد، فرد انمی داشته باشد.